اوایل این ماه، قزاقستان صحنه حوادث خونینی شد که این کشور نفت خیز آسیای مرکزی را در کانون توجه قرار داد. در این خشونت ها بیش از 220 نفر کشته شدند و تخریب اموال عمومی و اخلال در زندگی اقتصادی برای او حدود 3 میلیارد دلار هزینه خواهد داشت.
رئیس جمهور قاسم ژومارت توکایف، ناآرامی ها را "عمل تجاوز و حمله بی سابقه به کشور ما" خواند و از سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO)، اتحادیه نظامی شش کشور شوروی سابق، کمک خواست.
این رویدادها که در اوایل دهه چهارم پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی اتفاق افتاد، تأثیر زیادی نه تنها بر این کشور غنی از منابع، بلکه بر فضای پس از شوروی به عنوان یک کل، و همچنین بر روسیه و آن خواهد داشت. روابط با غرب
از جهش قیمت بنزین تا کودتا و ضدکودتا
قبل از بحث در مورد تأثیر اعتراضات در قزاقستان، مهم است که زمان بندی رویدادهایی را که برخی تا آنجا پیش رفته اند که «انقلاب» خوانده اند، بررسی کنیم.
جرقه ناآرامی ها در اوایل ژانویه رخ داد، زمانی که دولت به کاهش یارانه سوخت های فسیلی ادامه داد، که قیمت گاز مایع (LPG) را بیش از دو برابر کرد. این باعث خشم گسترده ای شده است، به ویژه در بخش غربی کشور، جایی که بین 70 تا 90 درصد وسایل نقلیه از این نوع سوخت استفاده می کنند و بیشتر تولید نفت قزاقستان در آن قرار دارد.
این واقعیت که منطقه غرب مدت‌هاست توسط دولت مرکزی نادیده گرفته شده است، علیرغم سهم قابل توجه آن در بودجه دولتی (نفت بزرگترین منبع درآمد دولت قزاقستان است)، تنها خشم را عمیق‌تر کرده است. مردم محلی از سطح بالایی از فقر و بیکاری رنج می برند و اغلب توسط مرکز به عنوان شهروندان درجه دوم رفتار می شود. به همین دلیل است که اعتراضات اجتماعی اغلب در آنجا برگزار می شود.
به عنوان مثال، در 16 دسامبر 2011، روز استقلال قزاقستان، اعتراضاتی در شهر نفت خیز ژاناوزن علیه مشکلات اجتماعی-اقتصادی و بدهی های پرداخت نشده کارگران نفت آغاز شد. بیش از ده نفر در اثر سرکوب وحشیانه پلیس کشته شدند. در سال 2018 نیز تظاهراتی به مناسبت سالگرد کشتار و سال آینده - علیه توسعه اقتصادی چین در قزاقستان و استخدام کارگران چینی برگزار شد.
با توجه به ناآرامی های گذشته در منطقه، واکنش دولت به اعتراضات در اوایل ژانویه نسبتاً کند و بی اثر به نظر می رسد. توکایف یک روز صبر کرد تا دو مقام دولتی را به غرب بفرستد که سعی کردند با وعده بازگرداندن قیمت های قبلی به مردم اطمینان دهند. اما پس از آن خشم عمومی در قزاقستان به جوش آمد.
در 4 ژانویه، توکایف بیانیه ای صادر کرد و گفت که دولت مسئول این وضعیت است و قول داد به خواسته های معترضان پاسخ دهد و به جوانان قزاقستان هشدار داد که "آینده خود را ویران نکنند."
اما تهدیدی که در سخنان او وجود داشت اشتباه بود. این نشان داد که توکایف واقعیت را در کشوری که میانگین سنی آن 31 سال است و استاندارد زندگی به سرعت رو به وخامت است، درک نمی کند. با وجود اینکه سرانه تولید ناخالص داخلی 9000 دلار است، بخش قابل توجهی از مردم در فقر زندگی می کنند.
جای تعجب نیست که بیانیه توکایف خشم عمومی را بیشتر شعله ور کرد و تغییر از مطالبات اجتماعی-اقتصادی به مطالبات سیاسی را تشویق کرد. معترضان خواستار استعفای دولت، انتخابات مستقیم فرمانداران منطقه و آزادی تشکل های سیاسی شدند.
در جنوب، آلماتی، پایتخت سابق جمهوری شوروی قزاقستان و یک مرکز بزرگ اقتصادی و سیاسی، نیز در ناآرامی غرق شد و اخبار مربوط به اولین قربانیان خشونت شروع شد. مقامات محلی با قطع اینترنت پاسخ دادند، اما این نیز یک اشتباه استراتژیک بود، زیرا مردم را به خیابان ها فرستاد تا تلاش کنند تا بفهمند چه اتفاقی دارد می افتد.
با بدتر شدن اوضاع، مشخص بود که دولت در تلاش برای اتخاذ تصمیمات سریع و مؤثر برای حل آن است. یکی از دلایل این امر این بود که دست های توکایف به دلیل وجود دو مرکز قدرت در کشور «بسته» بود: اقامتگاه نورسلطان نظربایف اولین رئیس جمهور قزاقستان، معروف به کتابخانه، و اقامتگاه رئیس جمهور فعلی توکایف. ، معروف به توافق. از زمانی که نظربایف در سال 2019 استعفا داد و توکایف را که به عنوان عروسک خیمه شب بازی خود تلقی می شد، به عنوان جانشین خود منصوب کرد، این وضعیت وجود داشت.
در روزهای اولیه ناآرامی ها، نظربایف که عنوان افتخاری ال باسی (رئیس کشور) را دارد، در جایی دیده نمی شد. سخنگوی او، آیدوس اوکی‌بای، مدام به مردم اطمینان می‌داد که او در پایتخت است، اما هیچ مدرکی ارائه نکرد. به گفته منابع این نویسنده، "ال باسی" در تفرجگاه چینی هاینان، مکان مورد علاقه او برای استراحت و درمان بوده است.
توکایف که وضعیت را غیرقابل دفاع می‌دانست، سرانجام در 5 ژانویه، دولت را برکنار کرد و اعلام کرد که اختیارات شورای امنیت قزاقستان را به دست می‌گیرد، یک نهاد دولتی که تا آن زمان وظیفه اجرای سیاست‌های امنیت ملی توسط نظربایف را بر عهده داشت. در عمل، این بدان معنا بود که توکایف در تلاش بود تا مرکز دوم قدرت را از بین ببرد و زمام قدرت را در کشور به دست گیرد.
در همان روز، توکایف همچنین کریم ماسیموف، رئیس سرویس مخفی (کمیته امنیت ملی، کمیته امنیت ملی) وفادار به نظربایف و نخست‌وزیر سابق و رئیس دولت او، و معاون او، صامت آبیش، برادرزاده نظربایف را نیز برکنار کرد. او را جانشین احتمالی می دانست.
نقطه عطفی بود. در همان روز، دیمیتری پسکوف، سخنگوی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، موضع کرملین را در قبال حوادث قزاقستان روشن کرد. او گفت که همسایه روسیه درخواست کمک نکرده است و ابراز امیدواری کرد که "دوستان قزاق ما بتوانند به تنهایی با مشکلات داخلی خود کنار بیایند" - شاید اشاره ای به این که مسکو واقعاً می خواهد نقش ایفا کند.
چند ساعت پس از آن بیانیه، در واقع یک تماس برای کمک از پایتخت قزاقستان به گوش رسید. توکایف گفت که این کشور توسط "باندهای تروریستی آموزش دیده در خارج از کشور" مورد حمله قرار گرفته است و از CSTO درخواست کمک کرده است.
در طول شب، اولین هواپیماهای نظامی به قزاقستان پرواز کردند و نیروهای خود را از روسیه تحویل دادند. سپس گروه های کوچکی از ارمنستان، تاجیکستان، قرقیزستان و بلاروس آمدند.
پس چه اتفاقی در 5 ژانویه افتاد که تصمیم ناگهانی توکایف را تسریع کرد؟
اولین نشانه‌های یک «ضدکودتا» در آن روز ظاهر شد، زیرا قبیله نظربایف به سرعت بسیج شد تا مانع از تصرف توکایف شود. مبارزان به خوبی سازماندهی شده و آموزش دیده، تقریباً با هیچ مقاومتی مواجه نشدند، موفق شدند ساختمان KNB، کاخ ریاست جمهوری و فرودگاه آلماتی را تصرف کنند. برای بسیاری از قزاق ها روشن بود که چه کسی پشت این اقدامات بود. خود توکایف زمانی که KNB را به نادیده گرفتن یک "تهدید حیاتی" و اجازه حمله به دفاتر آنها بدون درگیری متهم کرد، به این موضوع اشاره کرد.
هجوم به نهادها و زیرساخت های دولتی به توکایف این امکان را داد تا آنچه را که در کشور در حال وقوع است به عنوان مداخله و تجاوز خارجی معرفی کند و از آن به عنوان دلیلی برای درخواست مداخله CSTO استفاده کند.
استقرار نیروهای CSTO عملاً به ضد کودتا پایان داد. آنها توانستند کنترل فرودگاه آلماتی را نسبتاً آسان به دست بگیرند و نظم را در شهر برقرار کنند. خانواده نظربایف و قبیله او ضربه سختی خوردند و توکایف خود را از محدودیت های سیاسی که دستانش را بسته بود و او را از انجام اصلاحات اقتصادی و سیاسی باز می داشت، رها کرد. اما این به مرگ مطلق نظربایف منجر نشد.
سازش قزاقستان و پیروزی روسیه
در 14 ژانویه، KNB بیانیه ای رسمی منتشر کرد که گفت، برادرزاده نظربایف، آبیش، سمت خود را حفظ کرد. در همین حال، ماسیموف، رئیس سابق او، به اتهام خیانت در بازداشت به سر می برد. اتهام ماسیموف، وفادار نظربایف اما نه عضوی از خانواده او، نشان می دهد که مصالحه ای حاصل شده است.
این بدان معناست که تصمیم گرفته شد نظربایف به عنوان نماد قزاقستان مستقل و یک شخصیت کلیدی در کشورش پس از شوروی، بی اعتبار نشود. فرض بر این است که ال باسی یک شخصیت افسانه ای باقی خواهد ماند، زیرا برکناری او تنش بیشتری را در جامعه قزاقستان ایجاد می کند و احتمالاً به ناآرامی های بیشتری منجر می شود. ممکن است در قزاقستان از تصمیم نیکیتا خروشچف رهبر شوروی برای لغو ناگهانی کیش شخصیت پس از مرگش، در قزاقستان درس گرفته شده باشد که جرقه ناآرامی در بخش‌هایی از اتحاد جماهیر شوروی و آسیب‌های روانی شدید را به بسیاری از جمعیت شوروی وارد کرد.
توکایف پس از انعقاد قرارداد با نظربایف و تحکیم قدرت خود، عجله کرد تا ماموریت CSTO را کامل اعلام کند. او در 11 ژانویه گفت که نیروها عقب نشینی خواهند کرد. این اعلامیه منعکس کننده درک رئیس جمهور است که افزایش حضور نیروهای خارجی می تواند باعث ناراحتی مردم شود که ممکن است آنها را به عنوان اشغالگر تلقی کنند. و این چیزی است که توکایف با توجه به اینکه اکنون بیش از هر زمان دیگری باید حمایت مردمی را به دست آورد و مشروعیت خود را تقویت کند، ریسک نمی کند.
علیرغم پایان سریع ماموریت CSTO، رهبر آن، روسیه پوتین، به عنوان بزرگترین ذینفع از این رویدادها ظاهر می شود. کرملین پس از افزایش نفوذ خود در فضای پس از شوروی و تضمین وفاداری رهبری قزاقستان و احترام به منافع ژئوپلیتیک روسیه و منافع جامعه بزرگ روسیه، اعلام پیروزی کرد.
او همچنین توانست نشان دهد که CSTO فقط یک پروژه کاغذی نیست و می تواند نقش مهمی در ژئوپلیتیک اروپای شرقی و آسیای مرکزی ایفا کند. این به ویژه به مسکو کمک می کند تا توانایی و عزم خود را برای دفاع از خطوط قرمز خود در فضای پس از فروپاشی شوروی در مذاکرات خود با ایالات متحده و ناتو نشان دهد.
اما رویدادهای قزاقستان وضعیت سیاسی روسیه را نیز پیچیده می کند، جایی که پوتین 69 ساله با معضل واگذاری قدرت مواجه است. ناآرامی در همسایه شرقی اش نشان داده است که عملا هر سناریوی انتقالی می تواند رژیم و ذینفعان آن را در معرض خطر جدی قرار دهد. این احتمالاً دلیل دیگری برای پوتین خواهد بود که به ماندن در قدرت مادام العمر یا حداقل تا زمانی که توانایی جسمی و روانی دارد فکر کند.
به عبارت دیگر، قزاقستان 2022 ممکن است به طور ناخواسته نتیجه روسیه 2024 را از پیش تعیین کرده باشد.
نظرات بیان شده در این مقاله متعلق به نویسنده است و لزوماً منعکس کننده موضع تحریریه الجزیره نیست.
[ad_2]
مقالات مشابه
- هیلاری داف نوشته های نا امید بیهوده گویی به کالیفرنیا Partygoers
- بخش خدمات ژاپن با سریع ترین سرعت از سال 2019 در حال رشد است. | پاندمی ویروس کرونا
- چرا از اسباب بازی متنفرم
- شرکت صادرات و واردات کالاهای مختلف از جمله کاشی و سرامیک و ارائه دهنده خدمات ترانزیت و بارگیری دریایی و ریلی و ترخیص کالا برای کشورهای مختلف از جمله روسیه و کشورهای حوزه cis و سایر نقاط جهان - بازرگانی علی قانعی
- 6 راه برای رشد مواد شیمیایی خود بدون سوزاندن روغن نیمهشب
- شرکت صادرات و واردات کالاهای مختلف از جمله کاشی و سرامیک و ارائه دهنده خدمات ترانزیت و بارگیری دریایی و ریلی و ترخیص کالا برای کشورهای مختلف از جمله روسیه و کشورهای حوزه cis و سایر نقاط جهان - بازرگانی علی قانعی
- COVID-19 تبدیل شده و من را به یک درهم
- همسر من و من قفل شده در یک نبرد در مورد نحوه رسیدگی به ما خوار ضربه زننده
- باراک اوباما توضیح می دهد که اهمیت Juneteenth در بیانیه قدرتمند
- مواد شیمیایی چیست؟