ورق سیاه و مراحل تولید آن

محصولات فولادی به طور معمول به دو روش نورد سرد و نورد گرم تولید می‌شوند. در نورد سرد شکل‌دهی مقطع فولادی در دمای پایین انجام می‌شود اما در نورد گرم، شمش در دمای ۹۳۰ درجه سانتیگراد حرارت می‌بیند که این فرایند موجب تیرگی و کدر و مات شدن رنگ محصول می‌شود به همین جهت به ورق تولیدشده با نورد گرم، ورق سیاه(Hot Rolled Sheet) گفته می‌شود. این محصول به ورق آهن نیز شناخته می‌شود و به دلیل اینکه با به روش نورد گرم تولید می‌شود، در بازار به ورق گرم نیز معروف است.

مراحل تولید ورق سیاه

بعدازاینکه با روش تولید ورق سیاه آشنا شدید بهتر است مراحل این روش را هم بشناسید. تولید ورق سیاه به روش نورد گرم معمولاً چهار مرحله دارد: مرحله ذوب، مرحله ریخته‌گری، مرحله پوسته‌زدایی، مرحله نورد و آنیل، مرحله خنک کاری و مرحله کلاف پیچ.

در ادامه به توضیح هر یک از این مراحل خواهیم پرداخت:

1. مرحله ذوب:

مرحله ذوب اولین گام در نحوه تولید ورق سیاه است که در این بخش به معرفی آن خواهیم پرداخت. ازآنجاکه فولاد را می‌توان به‌صورت صفحه‌های نازک درآورد، باید ابتدا آن را به‌خوبی پردازش کرد. برای این کار، ابتدا فولاد ذوب شده و به یک شمش یکنواخت و قابل‌پردازش تبدیل می‌شود تا بعداً تحت‌فشار قرار گیرد و به‌صورت ورق مسطح شود. صرف‌نظر از نوع مقطع فولادی که قرار است ساخته شود، مرحله ذوب همیشه حرف اول را در مراحل تولید مقاطع فولادی می‌زند. برای اجرای این مرحله نیاز به کوره پیشگرم وجود دارد.

2. مرحله ریخته‌گری:

دومین مرحله در تولید ورق سیاه، مرحله ریخته‌گری است. وقتی فولاد به‌طور کامل ذوب شد آن را داخل بوته ریخته و در قالب مستطیل شکل قرار می‌گیرد. این فرآیند باید دقیقاً زمانی انجام شود که فولاد در حالت مایع است تا فولاد مایع در خارج از قالب شروع به سخت شدن نکند. به‌این‌ترتیب فولاد پس از خنک شدن، به شکل قالب درآمده و به یک جسم مستطیل شکل تبدیل می‌شود که به آن شمش میگویند.

3. مرحله پوسته‌زدایی:

نبود آلودگی در تمام مراحل ساخت مقاطع فولادی مهم است. شمش‌ها ماده اولیه ساخت ورق سیاه هستند که باید عاری از آلودگی باشند تا محصول نهایی از کیفیت مطلوبی برخوردار باشد؛ بنابراین وقتی شمش‌ها سرد می‌شوند، باید در مرحله پوسته زدایی تمیز شوند. در این مرحله از یک مخلوط شیمیایی استفاده می‌شود تا شمش‌ها را برای مراحل بعدی تمیز کنند.

4. مرحله نورد و آنیل:

بعد از تمیزکاری نوبت به فرآیند نورد و آنیل می‌رسد که یکی از مهم‌ترین مراحل در نحوه تولید ورق سیاه است. این مرحله از تولید ورق سیاه با دو غلتک بزرگ شروع می‌شود تا بتوانند شمش‌های فولادی را با یک حرکت تکراری نازک و نازک‌تر کنند. این روند تا جایی ادامه پیدا می‌کند تا محصول نهایی با ضخامت موردنظر به دست آید.

در مرحله نورد شمش‌ها همان‌طور که به‌طور مداوم از میان غلتک‌ها عبور می‌کنند، سخت‌تر می‌شوند. در نظر داشته باشید گاهی ممکن است در طول فرآیند نورد نیاز باشد فولاد را بازپخت کرد. در فرایند بازپخت فولاد را گرم کرده و مجدد مرحله آلودگی‌زدایی برایش انجام می‌شود. دقت داشته باشید که در این مرحله دمای فولاد را تا حدی بالا می‌برند که تنها گرم شود و نباید ذوب گردد.

5. مرحله خنک کاری:

در این مرحله محصول را با روش‌های مشخص در مدت‌زمان معینی خنک می‌کنند. تفاوت در نحوه اجرای این مرحله هم می‌تواند باعث تغییر در مشخصات و ویژگی‌های ورق سیاه نهایی شود.

6. مرحله کلاف پیچ:

در این مرحله ورق سیاه تولیدشده به‌صورت کلاف بسته‌بندی می‌شود. در این صورت حمل‌ونقل آن آسان‌تر خواهد بود.

قیمت روز ورق سیاه به چه عواملی بستگی دارد؟

می‌توان گفت قیمت تمام محصولات فولادی و آهن‌آلات از عوامل مشابهی تأثیر می‌پذیرد. در ادامه به مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر قیمت ورق سیاه اشاره می‌کنیم.

·        میزان عرضه و تقاضا

·        رونق صنایع وابسته و مصرف‌کننده ورق سیاه

·        قیمت روز آهن در ایران و جهان

·        نرخ ارز

·        نرخ تورم

·        زمان

·        هزینه حمل‌ونقل

·        شرایط کارخانه تولیدکننده

این عوامل، در زمان‌های مختلف تغییرات غیرقابل پیش‌بینی دارند. گاهی اوقات حتی عاملی باعث تغییر قیمت می‌شود به‌همین‌دلیل، امکان پیش‌بینی دقیق قیمت این محصول وجود ندارد.

کاربردهای ورق سیاه

در بخش‌های قبلی با ویژگی ورق سیاه و انواع آن آشنا شدید. با توجه به اطلاعات گفته شده واضح است که کاربرد ورق سیاه در ایران و سراسر دنیا بیشتر در صنایعی است که نیازی به کیفیت سطحی و تحمل دمای بالا ندارند. از طرفی امکان ساخت انواع ورق سیاه در ابعاد و ضخامت‌های متنوع و سفارشی باعث افزایش کاربرد آن می‌شود.

به طور کلی برای کارهای سبک، ‌مانند تولید پروفیل و… از ورق‌های سیاه گرید st37 استفاده می‌شود. این در حالی است که برای موارد کاربرد سنگین که نیاز به مقاومت بالاتری از ورق باشد، از ورق سیاه با گرید st52 استفاده خواهد شد. این امر به دلیل مشخصات مختلفی است که از انواع ورق سیاه در گریدهای مختلف به دست می‌آید.

برای ساخت‌وساز انواع سازه‌های تجاری و مسکونی، لوله و تیوب و همین‌طور بدنه کامیون‌ها و ترانزیت از فلز ورق سیاه استفاده می‌شود. قطعات ماشین‌آلات، مسیرهای ریلی، کشتی‌سازی، بندرها و مخازن هم نمونه‌ای دیگر از موارد استفاده از انواع ورق سیاه هستند. شاید بپرسید که دیگر کاربردهای ورق سیاه چیست؟ سایر موارد مصارف آن شامل موارد زیر می‌شود:

·        ساخت انواع پروفیل‌های باز و بسته (قوطی، چهارچوب و …) برای کاربردهای ساختمانی 

·        ساخت مصالح ساختمانی مانند تیرآهن‌ها و …

·        ساخت و تولید انواع تجهیزات کشاورزی

·        ساخت رینگ برای چرخ‌های خودروها

·        ساخت تانکر سازی و مخزن برای نفت

·        ساخت تجهیزات صنایع فلزی سنگین

·        تولید تجهیزات ترافیکی

·        ساخت ادوات جنگی

·        ساخت ورق‌های دیگر مانند ورق پانچ

·        ساخت تجهیزات کنارجاده ای مانند گاردریل

منبع : https://ahanhyper.com/